Met plezier vertelt Erik Jan (67) over het leven dat hij voor zichzelf heeft georganiseerd na zijn pensionering.
Vooraf: Erik Jan staat te boek als levensgenieter en charmeur. Hij is eigenzinnig en innemend. Getrouwd met een jongere partner. Een kind in de brugklas. Zijn volwassen kinderen hebben zelf ook kinderen, dus hij is opa. Erik Jan heeft een leuk leven, veel gezelligheid, natje en droogje, af en toe sporten. Op vakantie met de hele familie enz.
Zijn hele werkzame leven doceerde hij Nederlands en Communicatie aan de Haagse Hogeschool. Toen hij daarvan afscheid nam, verzandde zijn leven, naar eigen zeggen, in lamlendigheid. Op de dag dat voor hem de ondergrens was bereikt, maakte hij een lijstje. Wat mis ik nu ik ben gestopt met mijn baan?
Figuranten gezocht
Het lijstje van Erik Jan leidde hem naar sites ‘Figuranten gezocht’. Ook de sites die geen geld vragen om in te schrijven stellen eisen: geschikte foto’s, videomateriaal en CV. In het eigen netwerk vond hij eenvoudig professionals die hem daarbij wilden helpen.
In de beeldspraak van de eerste klus als figurant – speelde zich af op een station: “dit is voor mij het goede spoor”. Erik Jan betrad een wereld van grote afwisseling (rollen en plaatsen), uitdaging (moed en leren), verrassing in wie hij ontmoette en vaak ook, hard werken. Het is niet alleen aanwezig zijn, vanuit verschillende rollen moet je als acteur ook ‘leveren’, dat wil zeggen: er is niets vrijblijvends aan.
Waarom dit bij Erik Jan past
Er worden regelmatig oudere figuranten gezocht. Erik Jan blijkt geschikt. Het duurde niet lang of hij werd ook gevraagd om kleine rollen te spelen. Natuurlijk, Erik Jan heeft een leuke kop om naar te kijken, hij praat gemakkelijk en zijn ogen lachen altijd, maar hij brengt ook vakkennis en ervaring als docent mee. Lichaamshouding, stemgebruik, articuleren. Hij is gewend om voor een groep te acteren, gewend dat er naar hem wordt gekeken. Hij beweegt zich gemakkelijk in groepen jongeren, hoe divers die groep ook is. Generaties studenten van de Hogeschool heeft hij opgeleid. Nu ontmoet hij studenten die hun eerste films maken. Samen met hun mammies en pappies (zijn woorden) staat hij op de set. Heerlijk om zo bij te kunnen dragen aan het tot stand komen van producties. Hij kiest ervoor alleen mee te werken aan opnamen wanneer er liefdevol en met kwaliteit wordt gewerkt.
Waarom Erik Jan dit kan
Als werknemer heb je veelal geen zeggenschap over je werk. Nu hij financieel onafhankelijk is, neemt hij de regie over het werk als figurant en acteur in eigen hand. Hij voert met enig plezier ‘kantoortje’: nauwgezet stroopt hij het internet af en bestudeert het aanbod van rollen. Zorgvuldig maakt hij keuzes. Naast al genoemde criteria als kwaliteit en liefde, kijkt hij naar afwisseling in rollen, plaatsen en setting alsook naar het kostenplaatje. Hij hanteert de regel dat hij kostenneutraal wil werken. Vergoeding moet de onkosten compenseren.
Voorwaarde om beschikbaar te zijn voor wat zich aandient, is dat hij zijn agenda gedurende de week ‘leeg’ houdt, geen vaste afspraken maakt. Soms werkt hij 3 á 4 dagen per week, soms 1 á 2 en sommige weken zijn leeg. Zijn ‘taken’ als opa vult hij anders in dan met vaste oppasdagen. Zijn leven thuis is met zijn pensionering niet veranderd. Zijn partner heeft nog jaren betaald werken voor zich, de opvoeding en huishouding organiseren ze samen zoals altijd. En net als voorheen, zijn er aan het einde van de dag aan de borreltafel, weer goede verhalen te vertellen.
Vakmanschap, ambitie en beloning
Als figurant staat Erik Jan tijdens de opnames van Nederlandse films en series tussen bekende acteurs. Hij kent ze zelf niet (want hij kijkt vrijwel geen televisie). Hij beleeft wel veel genoegen aan het vakmanschap dat hij van dichtbij gade kan slaan. Dit is voor hem één van de vormen van beloning. Zelf spant hij zich ook in om zijn werk als figurant en acteur van kleine rollen zo goed mogelijk te doen. Complimenten wanneer zijn prestatie wordt opgemerkt voelen als vorm van waardering. Je verder ontwikkelen in de vaardigheid van het acteren (online lessen volgen) is ook verder leren als mens (je inleven in personages die ver van je afstaan).
Tijdens de opnames van een korte film waarin Erik Jan een demente bejaarde man speelt die zijn vrouw verliest, overleed zijn eigen vader. In de film zien we het personage dat door Erik Jan wordt gespeeld aan het graf. Aan de opnamen lees je af dat het verdriet echt is. Het is daarmee een fragment dat je als kijker bijblijft.
Verrassend dat lamlendigheid tot zoveel goeds kan leiden.